Sunday, January 18, 2015

Tawngtaina Thiltithei



 By Dinga
Jan 15, 2015

Intercession
12. Ezra Hnam Tana Tawngtaisaktu

Ezra bung 9 leh 10 chhiar rawh. Heng bung chhungah hian Ezra chanchin zawng zawng ziah vek a ni.

A Chanchin bulthut (BC 457 vel)
Jerusalem Temple sak thatna chu an zo va, Judate Babulon hnuaia saltanna chu tawp mah sela mipuite chu mahni intihthianghlimna aiin thingbul lungbul bia mite nena inneih pawlhin thil sual an ti ta zawk a. Chubakah thuneitute leh hruaitute (Puithiam leh Levia chite) chu thil sial tih duh hlei hleitute an ni a (9:1-2).

Ezra chu Lehkha ziaktu a ni a, dan lam thiam tak a ni (7:6), puithiam a ni bawk (10:16). An dinhmun chiang taka a hriat hnu chuan a hlau ta em em a, Pathian tih mite chu a hnenah an lo kal hlawm a (9:3-4). Tichuan chaw an nghei a, a mite tan chuan a tawngtaisak ta a.
Pathian hmaah Ezra a inngaitlawm (9:3-5)

Tawngtaina dik chu a inngaitlawm a, Pathian ropuina leh thiltihtheihnaah te chuan kan tlin lohna leh chak lohna te hriatpuia a awm a vangin. Tawngtai chu dil hi a ni. Ngenna emaw sawipui, kan tawngtaisakte tana inpekzawhna a ni (Eg. Mat. 18:23-35; Lk. 18:1-8).
Ezra chawngheia tawngtaina (9:3-5)

Hebrai tawnga chawnghei tih awmzia hi tuar emaw inngaitlawm emaw tih nen awmzia thuhmun a ni a (Lev. 23:26-32; Ezra 8:21-23; 9:5; 2Chro. 7:14). Ezra chuan tih tak zetin rilru taksa thlarau inngaitlawma nasa taka tuarin Pathian a auva. Chu chu hna ropui tak a ni.
Ezra chuan Pathian ropuina, thianghlimna leh chungnunna a hria (9:5b-6) Ezra’n Lalpa Pathian a hmu – Amah chu AWMA ! (cf. Thup. 1:9-20 Johana inlarna).

Ezran a mite sualna a hriatpui (9:6-7)
Lalpa thianghlimna a hmuh meuh chuan Ezra chuan a mite sualna a hmua a zak ta em em a; an sualte puanga sim turin a ti a (Isai 6:1-7). Ezra chuan ama sualna a inpuang chauh pawh ni lovin a mite sualna pawh  a puang a, an zavaia aiawhin Pathian ngaihdamna a dilsak a ni.
Ezra tawngtaina atanga chhinchhiah tur chu ‘ka emaw keimah’ tih aiah ‘kan emaw keimahni’ thumal a hmang a (9:6-15). Tawngtaisak hi Palai hna a ni. Tawngtaisaktu chuan mipui aiawhin a dilsak a, mite sual puantir hmain amah a inpuang hmasa thin. “Rorelna chu Pathian chhungteah hian tan a hun tawh si a (1Pet. 4:17).” Mahni nun hi a dik phawt a ngai a chumi hnuah kohhran, tichuan hnampum kan hneh thei ang. Kan khawtlanga chak lohna leh sualna te tawngtaisaka, thu neih duhna leh hleih neia rorelna leh thlarau sual te kan thinlung leh nuna pai reng chung si hian engtin nge sawt takin kan tawngtaisak thei ang?
Ezra chuan a mite sualna aiah Pathianin mal a sawmsak a ni tih a hria (9:8-9)

Pathian hi khawngaih leh zahngai thei Pathian a va ni tehlul em! Malsawm duh Pathian a va ni teh lul em! Kan phu loh tehlul nen mal min sawm a. Hei hi sual haiderna ni lovin a hmangaihna leh zahngaihna a lantirna a ni zawk (Rom. 5:8).

Ezra chuan sual inpuanna hun bik liau liau a buatsaih (9:10-15)
Ezra chuan a miten Pathian thuzawmna kawnga an hlawhchham zia leh Pathian thupek dik zia a tlangaupui a. Kan sualnate silfaia ngaihdam nih kan duh chuan kan sualnate kan hriatchiana kan sima Pathian ngaihdamna dawng tura kan inpuan a ngai a ni. Tichuan Pathian ngaihdamna chu kan hrefiah thei chauh ang. Inpuan chhuak satliah mai kan nih erawh chuan kan sualna ngaia tluk leh hi a awl em em a ni (1 Jon. 1:9; Rom.8:1-4 en rawh).

Ezra chu Pathian zahngaihnaah a intulut
Ngaihdamna, hmangaihna, Pathian hnena tawngtaina te chuan an phu anga hremna a pumpelhtir. Ezra chuan a mite bawlhhlawhna leh Pathian dikna a hriatin an tan Pathian hnenah ngaihdamna a dilsak (9:15). Kan sual avanga ngaihdamna vawi khat kan chan tawhna chungchang thu mawi tak Bible-in min hrilh a; Sam 103:10-12; Isai. 38:17; Jer. 31:34; Mika 7:19; 1 Jon. 1:7,9. Pathian chu fakin awm rawh se.

Ezra chuan Pathian thu tiam leh a mite ro chan turte simna dika Pathian an zawn chuan Pathianin a tihhlawhtlinsak dawn thu a hriat nawntir (9:11-12)Pathian hnen atang thutiam hi hauhbet tlat a ngai lova – kan tihtur zawng chu a thu awiha a hnathawh lo nghah hi a ni. Ani chu a thutiamah a rinawm si a.

Ezra leh amite chuan an sualna an tahpui (10:1)
Hei hi lungchhiatna satliah a ni lova, an sualnate avanga thinlunga simna thuk tak puan chhuah dan dik tak zawk a ni. Simnaah te, biaknaah te rilru phurna lantir hi a sual lo va anmahni an dik chhung chu rilru phurna hi hman a pawi hran lo.Inbuktawkna erawh a tul. Kan rilru kan thunun theih lohva mi dangte tawngtaina leh Pathian biakna tibuai zawnga phur sanna erawh hman a tha lo. Inkhelhnaah te rilru kan tiphur viau a: Lal berte Lal ber biakna pawh kan tiphur lovang em ni. Mihring hmangaihnaah chuan rilru phurna te a tel a; Pathian kan hmangaihna pawh a tel dawn lo em ni. Mite chuan tihian an sawi a, “Thlarau ni lo thu hmangin che thei lovin kan siam anga. Nimahsela, thu ni lo Thlarau zawkin kan chet chhuahtir ang.”

An simnate chu nunchang inthlak danglamna hmangin an lantir (10:3-17)
Hei hi simna dik rah chu a ni. 1 John 1:7 hi kan khaikhin chuan “enga kan kal chuan…. Isua thisen chuan kan sual zawng zawng lak ata min sil fai a.” Mite chuan sual zel tawh lo tur leh Pathian thupek zawm turin thu an tiam a (10:2-5). Tupawh a thu awih duh lotu chu Pathian mite zing ata sahthlakin an awm thin (10:6-8). Tichuan mite chuan an sualte puangin tihthiangthlimin an awm a (10:9-14). Hei hi a der mai ni lo thuk taka inhlanna chu a ni (10:13b). An simna avangin Pathian thinurna chuan a kian san a, a tawpah dik taka nung turin a hruai a ni (10:16-17)


A Rah Chhuahte
Kum 12 a liam hnu (BC 445)-ah, Nehemia leh mi dangte chu sal tanna ata kir lehin Jerusalem vela kulh bangte chu an din thar leh a. Sal tang la bang sang tam takte chu Jerubabela hovin Jerusalemah an kir a, Ezra chuan siam that hna a thawh chhunzawma thu a zirtir a, Lalpa kawngahte chuan a mite a hruai a ni.

Nehemia bung 9 leh 10 chhiar rawh (Heng bung leh changah te hian chung chungchangte chu hmuh theih a ni.) Ezra zirtirna avang chuan mipuite chuan an sualna leh an thlahtute sualnate puangin chaw an nghei a, an intithianghlim ta a (9: 1-2). Pathian thu (dan) te chu darkar 6 chhung an chhiar a, darker 6 dang leh chu an sual puan nan leh Pathian biak nan an hmang (9:3-5).

Ezra chuan a tawngtainaah heti hian a ti a:
a). Pathian ropuina a puang (9:6).

b). Pathianin Israel fate a ngaihsak zia a hre reng – a thu tiamte, malsawmna te leh rorelna te (9:7-15).

c). Israel fate thu awih lo chung pawha Pathianin mal a sawmsakna te a hre reng a, Pathian chu zahngai thei a ni a, a mite a thlahthlam ngai lo a ni tih pawh a hre reng fo thin (9:16-25).

Sawi chhiatna leh thu awih lohnate a thlen fo avangin Pathianin anni chu an hmelmate tihduhdahna leh an sala awm a phal sak a. Nimahsela, Pathian an auh chuan anin an aw te ngaithlain a chhandam leh thin a ni. Thil thenkhat thleng nawn fo thin chu: Thuawih lohna, hremna, inchhirna leh ngaihdamna. Amaherawh chu, Pathian hi zahngaih thei leh khawngaih thei tak a nih avangin a mite a tichhe ngai lova, a thlahthlam ngai hek lo (2:26-31).

d). Pathian chu a dik a, a dawhthei a, zah a ngai bawk (9:32-35).

e). Ezra chuan an sualna avanga a miten an rochan tura an lawm loh tur thu a hre reng a (9:36-38).

Mipuite chhanna:
Ezran Pathian thu hrila a mite tana a tawngtaisakna azarah mipuite chuan Lalpa dan zawm tur leh a kawngahte kal turin thu an tiam a (10:28-39).
Ring lo mite nupui pasala inneih pawlh lova a hranga awm turin.
Sabbath (chawlh ni) ni hre reng tur leh thianghlim taka vawng turin
·         Inthawihna hlan turin
·         Thlai thar hmasa ber pe turin
·         Sawma pakhat pe turin
Tunlai atan entawn tlak an va ni tak em!

Zawhnate
1.       Enghunah nge chaw kan nghei anga, engvangin nge kan nghei ang?
2.       Kan ram sualnate hi engtin nge kan hriat fiah theih ang?
3.       Simna hi khawtlang aiin kohhranah a thleng hmasa tur a ni em?
4.       Kan sualte hre reng chung siin, engtin nge Pathian a zahngaih theih?
5.       Ezra nun atangin engnge kan zir ve theih?
6.       Pathian hnena kir turin inchhirna dik leh damna kim hi kan ram leh hnamah a thleng tak tak thei ang em? 2Chro.7:14, Engtin nge a thlen theih ang?


13. Tawngtaina Nuna Daniela Entawntlakna
(A then a zar tih loh chu thu lakna hnarte hi Daniela bu atanga lak chhuahte an ni)
Daniela leh a thian pathum, Sadraka (Hanania), Mesaka (Mishaela) leh Ebenago (Azariah) te chu BC 606 kuma Babulon sal tan tuma Nebukatnezaran a thu hnuaia a dah Juda tlangval pathumte an ni a. Milem biaknaa khat Babulona an awm chhung pawh hian Lalpa tan an rinawm reng a; an nun leh a bik takin Daniela tawngtainun te hi kan tan entawn tlak a ni tak zet a ni.

Dik Hlutzia Danielan A Hria
Milem biakna ramah bawih anga awm na nih angin Daniela leh a thiante tan chuan an mahni hualveltu sual zawng zawha tluk chu thil awlsam tak mai ani a. Nimahsela, englaipawhin an thianghlim reng a, an tawngtai reng a, Lalpa tan dik takin an khawsa thin. Pathian dik thiltihtheihna an lantirna ina a rah chhuah chu; Nebukatnezara ngei pawhin “ thil inthup I puan theihziaah hian in Pathian chu Pathiante Pathian, Lalte Lal, thil inthup puangtu a lo ni ngei mai e,” a ti a (2:47). Hei hian man hlu tak a nei a:

1.       Mahni tana thih. Daniela leh a thian 3 te hian Pathian tana an rinawm em avangin an nunna atan hun pui 3 an hmachhawn a; Eiin chungchangah (1:8-10); Milem hmaa kun duh lohna (3:8-18); Lalber chibai buk duh lohna (6:6-10). Heng hun theuhahte hian Pathianin an rinna leh thuawihna chu chawimawiin a chhandam a ni.

2.       Chaw Nghei Chungchanga Inthununna. Daniela hian Chaw nghei chungchanga inthununna pawimawh zia a hre chiang em em (9:3), a tawngtaina chhana a awm hma zawng kar 3 chhung chaw ngheiin a tawngtai a (10:2-3).

3.       Hun Serhhranna. Daniela hian ni khatah vawi 3 tawngtaina atan a serhhrang thin (6:10). Dik tak chuan tawngtai mi nia hriat a ni a, chutianga a tih thin avangin hmelma ten Sakeibaknei pukah an thlak nghe nghe a ni (6:3-5). Daniela chuan a tawngtaia Pathianin a chhanga! Daniela chu a tawngtaia Pathianin mal a sawm! A tawngtainnate chu hmelmate tan anchhe dawnna a ni. Thuthlung tharah hian Jerusalem hawia vawi 3 tawngtai turin min tikher tawh lova, nimahsela (bang lova tawngtaia Pathian chu thlarau leh thinlunga tihtak zeta chibai buk turin min ti a ni) (IThess. 5:17; Jonh 4:19-24). Chuvangin keini pawh tawngtai nun inhawng tak nei a Pathian biaa tawngtai tur kan ni a, chutianga kan tawngtai chuan thlarauvin min pawl a ni. Tawngtaina hi kan nun atan lak hran theih a nil ova eng hunah pawh khawi hmunah pawh kan tawngtai thei a ni.
4.       Chawhpawlh Loh NunHlawkna. Daniela hian thu tak nungchang leh Pathiana a rinawmnate hi eng thil mahin chawhpawlh a duh lova (lal ber pawh a dodal ngam a) Pathian hi a rinawm a, amaha rinawmtute hnenah englai pawhin a rinawm thin. A thiante inpuanna avangin meipui hlauhawm tak an hmachhawn a; “kan Pathian, a rawng kan bawl thina chuan rawhtuina meipui ata min chhanchhuak thei si a, I kuta ta pawh, aw lal ber min chhanchhuak mai ang. Chuti lo pawh nisela, aw lal ber, I pathian rawng chu kan bawl dawn lova, I rangkachak milim din pawh chu chibai kan buk hek lovang, tih hi hria ang che,” an ti a (3:17-18). 

Daniela Tawngtai Dan
Daniela tawngtainna nun, 2 : 17 – 23; 6:10-13-ah hian a tawngtai dan kan hmu thei:
·         A huhova tawngtaina – tawngtainain midangte zingah pawh a tel.
·         Tum bik neia tawngtai – Nebukatnezara mumang hrilhfiahna Pathian hnenah a dil.
·         Pathianin a duhdan ang zelin a ngaithlaa a chhang a.
·         Lawmthu sawi leh fak chung zelin
·         Fianrial – mahni chauhin Pathian tan tawngtaina hun a hmang.
·         Hlau miah lovin – Jerusalem hawia tukverh hawnga tawngtai hi a hlauhawm zia a hria a, nimahsela a tawngtai ziah thin.
·         Thingthiin – Inngaitlawm leh thuhnuai rawlh takin Pathian tanpuina a dil.
·         Ni khat vawi 3 – dik taka hun hmangin a tawngtai.
·         Tihdan hmasa angin – engmahin a tizam lova a tihlau thei hek lo, eng thil nen mahin a Pathian rinna a chawhpawlh ngai lo.

Tawngtaina leh Hrilhlawkna (9,10)
Daniela hian Jeremia hrilhlawkna kha a hria a (Jer. 25:11; 29:10-14), chu chu Babulon saltanna hian kum 70 a awh tur thu hi a ni (Dan. 9:2 en rawh; chu chu BC 606 atang 536 thleng). Nimahse, Daniela chu a hnungtawlh ngai lova, engmah atan tih atul bawk lova, Pathian hnathawh a lo nghak tawp mai dawn em ni ang.  Ni love, chawngheiin a tawngtai a, saltanna atanga an chhuah theihna turin thlarau lam chak nan  a dilsak thin.
1.       Daniela chu chaw a nghei a, a tawngtai (9:3).
2.       Amah leh amite sualnaah thupha a chawi (9:4-8). Pathianin an sualnate avanga rorelsakna a neih tur thu a tiam a, sim erawh chuan ngaihdamna an chantur thu a sawi (Lev. 26 en rawh).
3.       Pathian hi amite sualna hrem turin a dik tawk a ni tih a hriattir (9:9-14).
4.       An sualna avangin a inchhir (9:15-16).
5.       Pathian mite an nih avangin Pathian tanpuina leh zahngaihna a dilsak (9:17-19)
Heng dilsakna avangte hian Pathianin avantirhkoh Gabriela chu thil lo thleng tur hrilh turin leh tichak turin a tir a, (9:20-27).

Daniela chu chaw ngheia kum 5 a tawngtai hnuah inlarna a hmu a (10:1-11). Lalpa vantirhkoh chuan Daniela hnenah a tir atanga a tawngtaina zawng zawng Pathianin a hriat thu a hrilh a, nimahsela Persia lal (Setana) chuan ni 21 lai mai chu a tuartir a, chuvang chuan Mikaela Pathian vartirhkoh lal ber zing ami chu amah beiturin a rawn kal a (10:12-14). Tichuan Mikaela zawmturin vantirhkohte an rawn thleng a, Persia lal chu hnena a awm hnuin amah dodal turin Greek lal a la rawn chhuah dawn thu a sawi bawk a (10:20- 11:1). Daniela chu van lam thlarau inbeihna nasa tak mai a tawng a, nimahsela hnehna chu Lalpa leh a mite ta a ni. Halellujah!!
Sal tan hun chhung hian Israel fate chu milem biakna sual ata a tihrang a – hnam anga an awm chhung hian milem biaknaah an tlu leh tawh lo. Vawiina Israel ram erawh hi chu Pathian awm ring lo te an ni hlawm a, Juda-te zingah pawh Juda rinna nei tlem te chauh an awm a, chungte chuan an hnam dante an zui a. Juda tam zawkte chu sakhua na ai khawvel lam mite an ni a, milem biakinaah an kir leh lo lek fang chauh an ni tawh a ni. Israelte milem biakna hi thlalerah a intan a, Aigupta ata chhanchhuaha an awm hnuah mipuiten Aarona chu rangkachak sebawng siam tura an hmin tak hnua lo intan a ni (Exo. 32:1-35). Ram tiam an luh pawhin milem biakna an phur lut zel a, Pathian thu an awi lova, Pathian thupek leh hrilhlawkna angin ram tiama milem biate nuai chimit tur atihte chu an hlawhchham a (Deu. 9:1-5; 18:9-14; 13:15-20). Milem biakna chu roreltute hunah pawh an la chhunzawm zel a, Lalte hunah pawh a khat tawkin a awm reng a, Daniela tawngtaina chhan a nih avangin simna, thupha chawina leh inhlanna avangtein saltanna hunte a lo tawp a chinah milem biaknate chu a lo tawp ve ta chauh a ni.
Hnam angin han sawi ta ila, milem biakna te a bikin khawvel lam thil duhnate, hmeichhiat mipatna hman khawlohnate, ring lo mite nena nghawngkawl bahdunna te, sakhaw dik lo zirtirnaahte tuh lai hian kan lut ta ruih ruih mai. Daniela dilsakna nghakin “Babulon sal tannaah kan ram pumpui hi kan zuah ta em ni le!!

Daniela Rinawmna leh Tawngtainain A Rahchhuahte:
1.       Danielan Lalpa inlarna a hmu (10:2-9; Thup 1:9-20)
2.       Sakeibaknei puk ata chhanchhuah a ni (6:21-22)
3.       Thlarau inbeihnaah vantirhkoh tanpuina a dawng (10:12-13,20-21)
4.       Pathian chu a chungah a lungawia, mal a sawm a, a chawisang bawk (6:3). Hetah chhinchhiah tur pakhat awm chu Pathianin lalte a ruat a a paihthla bawk (2:21; Sam 75:6). Pathianin hruaitute a ruata a paihthla bawk (entirnan, a mite tawngtai a chhanna avangin) tuman engtinmah Pathian an dodal thei lo, Pathian chu khawvel pumpuia thuneitu ber a ni (Rom 13:1).
5.       Daniela chuan hun lo thleng tur atan thupuan a dawng (2:25-45). Rangkachak chu Babulon lal ber lu a ni a, silver lal ram chu Medo Persia a ni a, Da rsen lal ram chu Greek a ni a, Thir lal ram chu Rome a ni a, Lung erawh chu Pathian fapa Pathian lal ram ni bawk a ni. Daniela chuan saltan tawp hun tur chu thupuan a dawng bawk a (bung 9,10). Tin, hun tawp pawh (bung 12).
6.       Daniela chu mang hrilhfiah theihna te, finna leh hriatthiam theihna thilpek te pek a ni (1:17).
7.       Daniela chuan saltanna tawp tur leh saltan kir leh tur thu te, Jerusalem chhehvel a temple sak that tur te, Ezra nena siam thatna hna thawhho tur te a lo hmu lawk a ni Ezra 8:2; Neh. 10:6.
8.       A felna leh Pathian lama a din tlatna chuan Nova leh Joba angin dinhmun sangtakah hlankaiin a awm a (Ezk. 14:12-20).
Vawiinah kan ramah hian ‘Daniela’ ang Pathianin min pe mawlh rawh se.

Zawhnate
1.       Engkawngah nge Daniela’n Pathian a chawimawi a, Pathianin Daniela a chawimawi ve thung?
2.       Engtikah nge mahni chauhva kan tawngtai anga, kan hnenah midangten min rawn tawngtaipui ve ang?
3.       Daniela angin hun bi dik takah kan tawngtai ve kher a tul em (ni khat vawi 3)? Hun bik taka tawngtai thatna leh that lohna te chu enge ni?
4.       Kristianten kan chhehvel Kristian lote hnenah sawt takin enge kan tih ang (engtirnan, hnathawhah, schoolah, ring lo mi inah)? Daniela atang hian enge kan zir theih?
5.       Vawiinah Daniela hi awm se, kan ramah enge a tih ve ang? Vawiina kan khawsak phung ata ani teh danglam takin entin nge a khawsak ve ang?
6.       Hrilhlawkna a thlen famkim theih nan tawngtaia dilsaktu mawhphurhna chu enge?






14. Abrahama, Mosia, leh Solomona te Tawngtaina
Abrahama (Gen. 18:17-33):
Pathian chuan Sodom leh Gomora khawpui sualna avangin tihchhiat a tum a, nimahsela Pathian chauh lo chuan he thil hi tuman an hre lo. Pathian nena inthian thatna avangin Abrahama chu Pathianin a tih turte sawichhuahna atan a thlang a. Lalpa chuan, “Ka thil tihturte hi Abrahama laka hian ka zep angem aw?.... ni love, Lalpa kawng an zawh theih nan a hnua a fate leh a chhungte, thil fel taka titur leh rorel anga ti tura thu a pek theihna turin a ni chu ka ruat tawh si a;” (18:17,19). 

Pathian kan hnaiha amah nena inzawmna dik neih hi a tihturte thuruk kan hnena a puang chhuahna leh a hnena dilna kan neih theihna pawh a ni (Amosa 3:7).
Abrahama chuan Pathian hnenah misual atihchhiat ruala thiboral ve lo turin khawpuia mifelte chu a ngen sak a (chang 23). Khawpuia mifel 10 tal an awm chuan tichhe lo turin a ngen sak, mahse, mifel 10 an lo awm hauh lo mai! Khawpui chu a tihchhiat hma chuan Pathianin Lot ate chhungkua chu a hruai a. Lota nupui erawh chuan thu awih lovin Sodom lam chu a hawi let a, tihchhiatin a awm ta a (19:1-29). Tichuan mi 3 chauh zuahin an awm ta a ni.

Sodom Tan Abrahama Dilsaknain A Entir Chu:
1.      Felna (“Misualte rualin mifelte chu i tichhe mai dawn em ni”).
2.      Inngaihtlawmna (“Kei, Awma)
3.      Nghehna (“Ka sawi nawn le hang”)
4.      Mifel 10 lek pawh khawpuiah khan awm se chuan Pathianin a zuah ngei ang.
5.      Pathianin Abrahama dilna a chhang (“Misualte rualin mifelte chu i tichhe mai dawn em ni”). Pathian chuan a thuawih mi 3 te nunna chu a zuah sak ta a.
6.      Misualte luhlulna chunga Pathian rorelna tawpkhawk (“Chuvangin, heng mite tan hian tawngtai suh la, au chhuakin tawngtai suh la, ka hnenah dilsak hek suh: ka ngaihthla dawn si lo che a, Jer. 7:16; 14:11-12.”).
Abrahama tawngtaina hian Jakoba leh Pathian inbuan dan chungchanga thil thleng kha min hriat nawntir a Gen. 32:24-30. Tih tak zeta tawngtai hi a pawimawh em em a ni. Jakoba chuan Pathian a buan a; Abrahama chuan Sodom tan a dil sak a; Mosia chuan Israelte tan a dilsak a; Hezekia chuan a nunna zuahturin Pathian a dil a 2Lalte 20:1-6. Isua chuan thlalerah ni 40 hun a hmang a, zan hun then khat chu tawngtaina atan, Gethsemany huanah dar kar tam tak tawngtai nan hun a hmang. Lal Isuan tehkhin thute zirtirna atan a hmang a, “beidawng lovin kan tawngtai fo tur a ni,” tiin a zirtir a Lk. 18:1.
Pathian chuan a thuawihte chu malsawm a tiam a, awih duhlote erawh hremna atiam ve thung, inchhirna a awm chuan ngaihdamna a awm! Lev. 26; Deut. 28.

Mosia, Israelte Tana Dilsaktu (Exo. 17:8-13)
Hetah hian Mosian Israel fate tana a dilsak thu kan hmu a, Aarona leh Hura ten an puihbawm thu a sawi bawk. Mosian a dilsak chhung chu Amelek ho ral an beihnaah pawh Israel fate an hlawhtling zel a, mahse Mosia chu a lo chauha tawngtaina a hman theih tawh loh hunah chuan Amelek ho chuan an hnen ta zel a ni. Theihtawpa tawngtaina rah chhuah chuan a tawpah Israel ten hnehna an chang ta a ni. Tih tak zeta tawngtaina chu engtiang hi nge ni? Theihtawp chhuaha tawngtaina hi a ni!
Kan ral beihna hian min tanpui turin Aarona leh Hura te ang hi kan mamawh a ni. Hei hi a huhova tawngtai pawimawhna chu a ni (pahnih emaw pathum emaw Mat. 18:18-20).

Exod. 32 (Deut. 9:6-29 en rawh).
Israelte sualna, helna leh Pathian hnawlna chuan a tawpah milem biaknaah a hruai a, mipuite chuan Aarona chu an hmin a, rangkachak sebawng lim din turin an ti ta a, (chang 1-6). Pathian chu a thinrim em avangin Mosia tih loh chu a hnam pumpui chuan nuai bo vek a duh a (chang 7-10). Nimahsela, Mosia chuan a mipui te aiawhin Pathian hnenah a ngensak a. Abrahama, Isaka, leh Jakobate hnena Pathian thutiam chu a hriatnawntira Aigupta ata a chhanchhuahna thilmak ropui takte chu a hriattir bawk a, Mosia ngenna avangin Lalpa chuan “a rilru a thlakthleng a” chang 11- 14.
Mosia chu tlang ata a rawn chhuk chuan Pathian chu a hmu fiah deuh deuh a, chang 15-29. Israelte chu zuah turin Pathian hnenah a ngensak nawn leh a; “amaherawh chu an sualte I ngaidam thei ang emaw chu? I theih loh zawngin, I lehkhabua I lo ziah tawh ata kha mi thai bo turin ka ngen a che” (chang 32). Amite tana a hmangaihna chu a va nasa tak em!! Hetiang anga tawngtaina ang hian kan ram tan kan tawngtai ve thei em? Emaw, mi dang zawng chu borala mahni chauh tan inchhandam kan tum zawk nge? Pathianin Mosia tawngtaina a hria a, amah dotute sualna avanga hri tha lo a lentir lai pawh khan hnam pumpui chu a zuah sak tho a ni (chang 33-35; Sam 106:23).

Numbers 11
Israelte Pathian laka an vuivai lai khan Pathian a thinrim em em a, Mosia tawngtaina hmanga a inrawlh hma zawng kha chuan an bukte meiin a tichhia a (chang 1-3). Israelten sa ei tur an tlakchhama an phunnawi lai khan Mosia au thawm Pathianin a hria a, a mite tan sa a rawn pe a. Nimahsela, ama laka phunnawi leh vuivaite hremna atan hri tha lo a lentir a (chang 4-35).
Mosia chuan Israelte tan amah chauha phurrit phur bika a inngaih lai khan a phunnawi a (chang 10-15), mipuite hruaitutur upa 70 thlang turin Pathianin a ti a. Mosia ko tihzan phah nan anni pawhin chung mawhphurhna chu an phur ve ta a, tichuan phurrit chu an inchhawk zangkhai ta a ni (chang 10-17). Upa te chuan an mite tan thute an hrilhlawk theih phah ta a(chang 14-29). Keini pawhin kan ram tan, kan hruaitute tan, kohhran upate tan Pathian thlarau an chunga laihbuaka a awm theih nan kan dilsak ve tur a ni a, tichuan kan phurritte chu inchhawk zangkhai tawnin kan ram tan thute kan hrillawk ve tur a ni.

Numbers 14
Israelten ramtiama an hmelmate chak zia an hmuhin vawikhat dang an phunnawi leh a. Aigupta rama an awm dan ang mai khan an ngai leh a, Pathian chuan Israelte zinga chutiang ang phunnawi chingte chu nuai bo a duh thu Mosia a hrilh a, nimahsela Mosian a ngensak leh ta a ni. Aigupta rama la changbangte chuan ramtiam lut ve lovin Pathian thilmak tihte an hmu ve hek lo. Joshua leh Caleba chauh chu Pathian ringtu awm chhun an ni. Mipuite chuan vawi 10 lai Pathian an chhin a (chang 22) Pathian aw an ngaithla duh lova, an tlai phah ta a. An thlahte chauhin ramtiam an luh phah ta a ni (chang 28-35).

Numbers 21:4-9
Israelte chu an la phunnawi ta cheuva, nimahsela hetah zet hi zawng Pathianin rul chukna mi a tir a, mi tam tak an thih phah a. Nimahse, Mosia chuan Pathian hnenah a mite tan a dilsak a, dar rul a siam a, a en a piang chu chhandamin an awm a. Hetah hian Kross chunga khaikan Isua entirtu kan hmu. Isua sualna nei lo, sualte tana thi chu kan en chuan chhandamin kan awm ang. Mosia hian a mite chhandamnaa hruaia an awm theih nan a ngensak a ni. Israelte tana dilsaktu chu Mosia ni lovin Puithiam chungnung ber Lalpa Isua Krista hi a ni, kan tana min dilsaktu bawk chu Heb. 7:25.

Deuteronomy 9:22-29
Mosia hian a dilsak chauh pawh ni lovin chaw a nghei a. A bik takin harsatna a lo thlente hian Pathian chu thinlung taka biaa tawngtaia chaw nghei turte kan ni. Vawi 2 lai mai Mosian ni 40 chhhung Sinai tlangah chaw a nghei a, Pathianin dan 10 a pek a (Exo 24:18; 34:28; Deut. 9:9,25; 10:10). Simna fumfe tak nei lo mahse la vawi tam tak Mosian Israelte tan a ngensak a, a thente chu Pathianin a hrem a, a then erawh chu hnam pum himna atan a zuah a. Pathian hi zahngai thei Pathian a ni a, mite tih boral a duh ngai lo, a mite leh ram tana tawngtaitute tawngtaina a ngaithla thin, Halelluijah !
Mosia hian a dilsak chauh ni lovin Pathian faka chawimawi dan pawh a hria Exo 15:1-18 chhiar rawh. Dilsakna, fakna te leh biakna te hi an pawimawh vek a ni.
Chhinchhiahtur dang awm leh chu Israelte Pathian laka an phunawi tum hmasa ber khan Exo. 17:1-17, Mosian engtia tihtur nge tih Pathian a zawt a, mak tak main Pathianin tui a rawn pe a. Nimahsela, chumi hnu atang chuan phunnawi a piang Pathianin a hrem a. Mosia ngensakna avangin an chunga Pathian thinurna chu an pumpelh phah ta a ni (Horep, Exo. 32; Taberah, Numbers 11:1-3, Kibroth, Numbers 11:31-35; Kadesh, Numbers 13, 14). Hengte hi an zirtur pawimawh hmasa te chu an ni (keini tan pawh).

Solomona (2Chro. 6:12- 7:22)
Solomona’n ram tana a dilsakna chi 10: 2Chro. 6 chhunga dilsakna chi 10 te chu:
1.      Mipuiten thu an awih chuan Israelte lal thutthlengah Lalber chu chatuanin a thu ang (chang 14-17).
2.      Pathianin a mite tawngtaina a ngaihthlak lohva a chhan loh chuan Pathian tan inhlanna an siam tur a ni (chang 18-21).
3.      Ramah chuan dikna a awm tur a ni, Pathian chuan misualte a hrem a, mifelte erawh a tifihlim thin (chang 22-23).
4.      Israelte chu sualin hneh mahsela inchhira an siam chuan Pathianin a chhandam thin (chang 24-25).
5.      Khua a lo khen hunah an sualte an sim chuan Pathianin ruah a surtir thin (chang 26-27).
6.      Tam te, hri te, natna te a lo thlenin Pathianin a chhanchhuak a, an sualte an sim chuan a tidam leh thin (chang 28-31).
7.      Ram dang mite Lalpa lama an lo kir chuan, Pathianin an tawngtaina pawh a ngaihthlaksak thin (chang 32-33).
8.      Pathianin an hmelmate hneh theihna a pe thin (chang 34-35).
9.      An sual avanga saltanna an tawh hunah pawh an sim chuan Pathianin a chhanchhuak leh thin (chang 36-39).
10.  Pathianin an tawngtaina a ngaithla a, a en reng thin a, mal a sawm thin (chang 40-42).

Pathian Chhanna (Bung 7)
Pathianin Solomona dilna zawng zawng chu a chhang thin! Pathianin Solomona sawi angin a chhang (7:13-18 en rawh).
A thu an awih chhung chu Pathianin anni chu mal a sawm a, a din nghet thin. Suala an tluk chuan, a bik takin milem biaknaah an chungah Pathian rorelna a thleng thin. Hengte hi Pathian thiltih dante chu a ni:

·        Malsawmna - a thuawihtute tan
·        Rorelna (hremna) – suala awmte tan, nimahsela
·        Ngaihdamna – inchhira simte tan
“Ka hmingpua ka mite chuan inngaitlawma an tawngtai a, min zawn a, an awm dan sualte an hawisan chuan, van atangin ka lo ngaithla ang a, an sualte ka ngaidam ang a, an ram chu ka tidam le hang.” 2 Chro. 7:14.

Zawhnate
1.     Hnampum emaw khawpui tan emaw mifelten (“chi leh eng”) eng anga nasain nge thil an tih theih? (Abrahama chungchang kha en rawh).
2.     Mosia khan a hnam pum tan a thiltihtheihna chu Pathian kar nan a hmang: A dilsakna vangin (Pathian rilru a thlak danglam). Keini tehin kan ti ve thei em? Engtin nge?
3.     Solomona tawngtaina leh Pathian chhanna atang khan inchhir pawimawhna kha chhinchhiah tur a ni a. Kohhran emaw hnampumin emaw sual sima Pathian hnena an kir lohin ngaihdamna leh malsawmna a awm thei em?
4.     Kohhran chu inngaitlawm a, chaw ngheia tawngtai a, sual sima Pathian hmel an zawn chuan hnampum tan eng hlawkna nge awm thei ang (2Chro. 7:14)?
5.     Eng vangin nge a huhova tawngtaina hi a pawimawh em em?
6.     Heng zirna atang hian heng changte hi engtianga pawimawh nge an nih: Gen.6:3a; Jer. 18:7-10; leh 2Pet. 3:9b.












15. Isua Min Tawngtaisaktu Ropui leh Kan Entawntur Chu
Isua nun leh rawngbawlna hi tawngtaina nun nen a kalkawp tlat a, amah chu Pathian mihringa lo chang mah ni se tawngtai pawimawh zia a hria a, a pa nen hun an hmang thin.

1.     Tuia baptisma a chang chhungin a tawngtaia van chu a inhawnga a chungah thlarau thianghlim a lo thleng Lk. 3:21-22.
2.     Vantlang zinga rawngbawlna tan hmain thlarau hruaiin ni 40 chaw ngheiin thlalerah a tawngtai a, Setana thlemin a awm a, chuti chung pawh chuan Pathian nena inpawlin a duh dan a zawng zel a Lk. 4:1-2. Isuan heti hian a ti a, “Fapain engmah a tithei lo, keimahin engmah ka tithei lo, mintirtu thu zawk a awm ka tum avangin Jn. 5:19,20,30. Lal Isuan thu a sawi hma leh a tih hmain Pa thuneihna a zawng hmasa thin chuvangin amah pawhin thu neihna a nei a ni. Chutiang zelin Pathian duh danin a tawngtaia a tawngtai apiang chhanin a awm.
3.     Zirtirte a thlan hmain Isua zankhuain a tawngtai Lk.6:12-13.
4.     Zirtir nen Isua a tawngtai heta kan hmuh chu a zirtirten a tawnggtai lai an hmuhin “Lalpa tawngtai dan min zirtir rawh” Lk 9:18; 11:1-4
5.     Rawngbawlna leh thilmakte a tih hmain Isua a tawngtai Mk. 1:35-42; 6:45-56. Isua chu zing takah a tawngtai a; khuante vik thlengin a tawngtai (zing dar 3-6 am).
6.     A rawngbawlna vul vanglai takah pawh Isuan chawlh huna tawngtaina a nei fo a, Pathian thu a hnena lo thleng tur a nghak thin Lk 5:12-16. Isuan tawngtaina hun bik a insiam thin.
7.     Isua a tawngtaiin Lalpa thlarau chu amahah danglam takin a lo thleng a Lk. 9:28-36.
8.     Khenbeha a awm hmain Gethsemany huanah dar kar tam tak a tawngtai Mat. 26:36-46. Harsatna a lo thlenin a Pa kutah a inhlan thin a, a tawngtaia vantirhkohte a hnenah an rawn inlarin an rawn tichak a Lk. 22:43. A zirtirte chu a fuih a, “Thlemnaah in luh loh nan inring rengin tawngtai rawh u; thlarau zawngin a peih a, tisa erawh chu a chak lo a ni,” a ti a Mat. 26:41. Pathian fapa meuh mahin tawngtai a mamawh chuanf keini pawh hian kan va mamawh nasa dawn tehlul em (Heb. 5:7-9 en rawh).
9.     Kross chungah hmelmate tan tawngtaina ropui ber Isuan a hmang a, “Ka pa anni hi ngaidam rawh an thiltih hi an hre lo a ni” Lk. 23:34, inhlanna tawngtai ropui tak a nei bbawk a: “ka Pa, I kutah ka thlarau ka kawltir e” Lk 23:46.

Isua Dilsaknate
1.     Mibote tana chhandamna
Isua tawngtaina ropui tak han hmuh hian thilmak a ni hran lova (a hming awmzia chu chhandamtu a ni), a tum ber pawh mibote tana chhandamna a ni. Kan sual chhandam turin a rawn kal a Mat. 1:21 chu chu a tawngtaina ber pawh a ni nghe nghe.
2 Pet. 3:9-ah chuan heti hian a ti a, Lalpan tuma boral a duh lo, chutichuan simna nena mi an lo kal chuan chhandamna an chang ang. ITim. 2:3-4 en rawh.
Isaia 53:12-a a sawilawk angin tam tak sual chauh a phur dawn lova, nimahsela bawhchhia (misual)te tan a dilsak bawk dawn a ni. Kross lera a tawngtainaah chuan, “Ka Pa, anni hi ngaidam rawh” Lk, 23:34.
Heb. 7:25-ah chuan heti hian a ti a, Chutichuan amaha Pathian hnena lo kalte chu a tawpkhawk thlengin a chhandam thei bawk a ni, anmahni tawngtaisak tura chatuana a nun reng a vangin.

2.     Kohhran Tan


3.     Ringtu Mimal Tin Tan
Isuan kan tan min dil sak – nang leh keia tan! Rom. 8:34. Pathian fapain ka tana min tawngtaisakna hi a van ropui tehlul em! Ka tawngtaiin a thlarauvin Pathian duh dan ang zelin min dilsak Rom. 8:26-27. Kan tana min dilsak thu hi Petera hnena a sawi ang bawk khan, “Simon, Simon ngaiteh, Setanan buhthlei anga a thlei theihna tur che uin, nanangni ho a dil che u a sin; nimahsela I rin a bo loh nan ka tawngtaisak che a ni; I hawikir leh hunah nangin I unaute tinghet ang che,” a ti a.
Isuan Thlarau thianghlim, thlamuantu min dilsak a kan hnenah kum khua chatuana awm hlen turin kan tan min dilsak a ni Jn. 14:16-17.
Heta kan hmuh chu Isua hi Kristian mimaltin tan chauh nilo Kohhran pumpui tan pawh min tawngtaisaktu a ni.
4.     Lalpa Tawngtaina
A zirtirten tawngtai dan tur min zirtir rawh a tih khan hetiang hian tawngtai dan tur kal hmang a zirtir a, Mat. 6:9-13; Lk. 11:1-4.
Isua leh Chaw Nghei Chungchang
Sawi tawh angin vantlang hmaa rawngbawlna atan hmain thlalerah ni 40 chhung atawngtai a. Isuan a zirtirte hnenah khan chaw nghei nghal dawt turin thu a pe lova, “chaw in ngheiin….” Mat. 6:16-18. “Chaw in nghei chuan” ti lovin, chaw in nghei hunah a ti zawk ta a ni. Vana a lawn hnu pawh khan a zirtirte chu chaw nghei turin a ti Mat. 9:14-16. Thenkhat chu chaw nghei tawngtaia dilsak chauh va sawt chi a awm.

Zawhnate
1.      Kristian tam takte hi engvang nge an tawngtai tlem em em?
2.      Engvangin nge Pathian fapa hian a Pa duh dan zawnga tawngtai a tul kher?
3.      Engvangin nge Kristiante hi chaw ngheia tawngtai zeuh zeuh a tul chhan? Chaw nghei hi tihmakmawh nge duhthlanna?
4.      Isua thu neihna leh thil tihtheihna thu ruk hi enge?
5.      Isuan a zirtirte hnenah Lalpa tawngtai dan a zirtir kha chham tur nge ni a, engtia hman tur nge?
6.      Johana 17-a Isua tawngtai chhan bik kha enge?


16. Paula leh Tawngtaina Chungchang
Paula hi tirhkoh, evangelist, zirtirtu ropui takah kan ngai a, tawngtaitu ropui tak a ni tih pawh hi kan hre reng tur a ni. Paula hmaa lunga denhlum tura an rawn hruai Stephena tawngtaina avangin Paula hian chhandamna a chang kan ti thei bawk ang. Stephena chuan tihian a tawngtai a, “Lalpa an thil tihsual hi an chungah mawhphurhtir suh ang che a ti a” Tirh. 7:54-60. Tirhkoh Paula hi he tawngtaina hria awm chhun leh ngaihdamna dawngtu a ni. Damaska kawnga Tirhkoh Paula’n piangtharna a chan rual khan ni 3 chaw ngheiin a tawngtaia thlarauva khahna, tihdamna leh chhandamna a chang ta a Tirh. 9:9,11. Juda sakhaw mi a nih angin Paula hi tawngtai mi a ni tih chu hai rual a ni lo, mahse Krista a hmuh a chinah tawngtai dan a zir a, “ka tawngtai mawlh mawlh a, tawngtai fo tur ka ni lawm ni tiin amah leh amah a inzawt fo thin.” Paula hi chaw ngheia tawngtai fo mi a ni 2Kor. 6:4-5; 11:27. Chutianga chaw ngheia tawngtai mi a nih avangin Kristian hruaitu, kohhrante hnena tirhkoh nitura Pathian ruat a ni Tirh. 13:2-3.
Pathian tana hun serhhranga tawngtaina hmang thin a nih ang bawkin thlarauvin a khat a, a tawngtai chhanin a awm a, Pathian thil tihtheihna chu chhandamnaah te, tihdamnaah te, thilmak tihah te a lantir thin.
Kristaa hruaia awmte tan a tawngtaisak thin. A lehkha thawn hmasa lama a sawi angin kohhran a phun hmasakte tan a tawngtai sak thin a. Khawpuia awm Kristiante tan a tawngtasak thins Rom. 1:1-12; 1Kor. 1:3-8; Eph. 1:15-19; Phil. 1:3-11; Kol. 1:3-12; 1Thess. 1:2-3; 2Thess. 1:3; 2Tim.1:3; Philimona 1:4-6. Heng bung leh changte hian a hnuaia tawngtai thil tihtheihna a rawn sawifiah a.
1.      Paula tawngtainate Paula hi a beidawng ngai lo! “Ka tawngtainaah te chuan bang lovin in hming ka lam fo a, tunah tal hian in hnena ka lo kalna turin” Rom. 1:9. “Bang lovin in hnenah lawmthu ka sawi a, ka tawngtainaah te ka hre reng a che u” Eph. 1:16. Hei hi tawngtaina hmanga a rawngbawlna a bawhzuina tak tak chu a ni. Paula hian Krista hnena a hruaite, rawng a bawlsakte tan hian tawngtainain a umzui reng thin.
2.      Paula Lawmthu sawina Paula hian a lehkha thawn hote tana tawngtaisak mai ni lovin an thinlunga Pathian khawngaihna hnathawh avanga lawmthu sawina hun a hmang thin. An rinna avangte, Pathian malsawmna avang te, mi thianghlimte an hmangaihna avangtein lawmthu a sawi thin. Pathian hnathawh avangten thinlung taka lawmthu sawiin a tawngtai thin.
3.      Paula duhthusam Paula duhthusam ber chu ringtute Pathian hnen pan a, Kristaah thang lian a, famkimnaah an luh theihna turte hi  a ni. Amah tawngkam ngei, “In nghehna tura thlarau lam thilpek engemaw tal ka pek theihna tur che uin hmuh ka chak hle si che u a.” Rom. 1:11.  “Chutichuan kan Lalpa Krista inlarna nghakin, thilpek reng rengah inhlawhtling lo love” 1Kor.1:7. “Chutichuan in thinlung mitte tihvara lo awmin, amah kohna beiseina te, mi thianghlim hova chuan an ro luahtu ropui ngahzia te” Eph. 1:17-18. “Tin, inhmangaihna in hriat famkimna leh bengvarna tin reng a ngah leh zual nan ka tawngtai thin” Phil.1:9. “Chumi avang chuan thlarau lam finna leh hriat theihna zawng zawng kawngah amah duh zawng hriat famkimnaah chuan in lo khah theih nan, ka hriat ni a chin chu keini pawhin tawngtai leh dilsak che u kan bang lo” Kol. 1:9-11.
Paula tawngtaina ang dawn hi i duh ve dawn lawm ni?
Paula hian Kristian mimal tinte Kristaa an puitling hi a duhthusam a ni - Thlarau thilpekah te, thlarauva khah leh thlarauva tihchakah te, Pathian duhdan hriatnaah te, finna leh thu puan chhuahnaah te. Chu chu a tawngtaisaknate chu a ni.

Thlarau Thilpekte leh Dilsakna
1Kor. 12:4-11-ah Paula’n thlarau thianghlim thilpek chi 9 a rawn ziak chhuak a, heng bakahte hian chanchin tha hril te, thlamuanna thu te leh rawngbawlna dangte pawh a sawi lang a ni.
1.      Finna thil tam takah hian tawngtai dan tur hriat hi a har em em a, Pathian chauhin engkim a hria a, Pathian chauhin finna zawng zawng a nei bawk a. Pathian finna leh inpuanna chu kan nghah veleh a dinhmun a zira tawngtai dan tur thiamna kan lo nei thei a ni.
2.      Hriatna finna leh hriatna hi thil inhnaih tak mai a ni a. Thil tam takah leh hmun tam takah thil thlen dan hi kan hre fuh lo fo thin. Chungah te chuan Pathianin tawngtai duh tur min hriattir thin a. Pathian thilpek ‘Hriatna’ atang chauhvin tawngtai dan tur kan hre thei a ni.
3.      Rinna “rinna lo chuan Pathian hi tihlawm rual a ni lo” Heb. 11:6. Tawngtai hlawhtling tur chuan rinna neih a ngai a, kan rinnaa innghatin Pathian chuan kan thinlungah thu a sawiin thu arawn dah a chutianga rinna thilpek kan neih veleh Pathianin thil theih loh tur anga lang pawh a theihtir thin. Pathian chhannate hi en thin rawh. Rinna te hi chunglam thil thlawnpek a ni a, ho lam taka kan chan a ni lo.
4.      Tihdamna tihdamna hi taksa lam chauh emaw hi ka ti bawk thin. Tihdamna hian kan nun zawng zawng a huam kim vek a. 2Chro. 7:14-ah Pathian duh dante kan ngaihsak chuan kan ram a tidam leh tiin min tiam a. Kan ram hian tihdam kan va mamawh tehlul em! Thlarau lamah te, rilru lamah te, vantlang nun pumpuiah te tihdam kan mamawh a ni. Kan hnamah hian dam loh rukna leh natna chi tam tak a awm a, kan tawngtai chuan Pathianin tihdam in duh a ni.
5.      Thilmakte mihring tana tihtheih rual loh tur harsa tam tak a awm, mahse Pathian nen chuan engkim tihtheih a ni. Engvangin nge Pathian chu mihringte theihna hmang chauhva kan rin ang ni? Thil theih loh titheihtu Pathian hi nghet taka vuana tawngtaitur zawk kan ni. Kan mamawh ang zelin mak takin kan tawngtaina hi chhanin a awm. Pathian thil tihtheihna hian tawp chin a nei lo.
6.      Hrilhlawkna kan dilna angin Pathian hian kaihhruai dan chi hrang hrangin kan hnenah thu a sawi thei a, hriatlawktirna te, thutiam te, thlamuanna thu te pawh a ni thei. Kan tawngtaiin Pathianin kan hnenah enge a sawi duh tih hre lo khawpin kan tawng tam tur a ni lo. Kan tawnggtaina tam tak hi a tul kher lo mai thei, Pathianin enge a sawi duh zawk tih ngaithla hmasain kan tawngtai tur ani.
7.      Hriatthiamtheihna thil tam tak tana kan tawngtainaah te hian thlarauvin enge a sawi duh hriatthiam hi a har chang a awm. Pathian hnen atang nge, mihring hnen atang nge, ramhuai hnen atang nge tih te hi? A tha leh dik a ni em emaw a chhia leh sual a ni em tih te? Pathian duh dana tawngtai nge kan nih a duh loh zawnga tawngtai tih hre fiah tur chuan hriatthiamtheihna thilpek dawn hi a tul a ni.
8.      Tawnghriatloh tawnghriatloh hi Pathiah biak pawh theihna thilpek a ni. Thlarauva tawngtaina a ni a, kawng leh lamah chuan chutianga tawngtai dan tur chu kan hre lo mai thei bawk Rom. 8:26-27 en rawh.
9.      Hrilhfiahtheihna tawnghriatloh thilpek hrilhfiahtheihna hi Pathian hnen atang a lo kal a ni a. Kan tawngtai ang zelin a nin min hruai thin.
Mihringten mamawh tin rengah tawpchin nei lo Pathian kan neih hi, a hming chu fakin awm rawh se. Nimahsela, kan mamawh ang zelin thlarauvin min hriattirin thilpek hrang hrang min pe a rinnaa kan dil chauhvin a chhanna kan nghak tur a ni. Kan dil ngai em? Rinnain kan dil ngai em? A chhanna kan nghak em?

Ram Tana Dilsakna
Paula hian dam lo te, ramhuaizawl te, bo te, ring thar te, kohhran te, ram tante hian a tawngtaisak thin 1Tim. 2:1-4. “Chutichuan, a tir berah, thil dil tawngtaina te, tawngtai hrim hrim te, tawngtaisakna te, lawmthu sawina te, mi zawng zawng tan siamsak turin ka fuih a che: Lalte leh thuneitu zawng zawngte tan pawh; Pathian ngaihsak leh zahawm taka inrema thlamauanga kan khawsak theih nan. Chu chu min chhandamtu Pathian ngaihin a thain, a lawm tlak a ni; a ni chuan mi zawng zawng chhandama awmah leh thutak hriaah a duh a ni.”
Inrem tak, thawmvang dai tak, Pathian mi tak, ram tana nun zahawm tak put hi Pathian ngaihin a thain a lawm tlak a ni. Chungte chu kan dil loh chuan a rawn thleng mai mai dawn lo tih Pathianin a hria.

Zawhnate
1.      Tawngtai mi ni lovin miin rawngbawlnaah thlarau lam hlawkna tak tak a chang thei ang em?
2.      “Ka tawngtai mawlh mawlh a, nimahsela ka tawngtai tak tak em?” Tawngtai tak tak tih leh tawngtai chham pangai hi enge a danglamna?
3.      Ringtute tana Paula duhthusamte kha engte nge?
4.      Engvangin nge tawngtai laia Pathian aw ngaihthlaka kan nghah thin loh?
5.      Tawngtaisakna kan neih lain engte hi nge thlarau thilpek dang kan beisei turte chu? Engtin nge a hman tangkai dan kan thiam theih ang?
6.      Kan hnam pum tana Pathian duh dana nun chu engtin nge ni ang? Engtin nge kan tangkai ve theih ang?

No comments:

Post a Comment